Doradztwo restrukturyzacyjne

Zakres usług

Co dalej?

Twoja firma ma problemy? Nie wiesz co zrobić z piętrzącymi sie długami? Być może rozwiązaniem będzie skorzystanie z rozwiązań dopuszczalnych polskim prawem i skorzystanie z procedury restrukturyzacji długu?

Postępowanie restrukturyzacyjne

Czym jest restrukturyzacja? Najprościej mówiąc, to działania, które mają na celu uniknięcie upadłości firmy. Mogą, a nawet powinny sięgnąć po nie firmy, które mają problemy z obsługą zobowiązań.

Zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem, rozróżniamy 4 rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych, które różnią się między sobą przede wszystkim: zakresem ingerencji organów państwa w stosunki łączące dłużnika z wierzycielami, a także zakresem ochrony dłużnika. 

Wspólnym elementem wszystkich typów postępowań restrukturyzacyjnych jest układ, czyli mechanizm, który ma ukształtować nowe prawa i obowiązki dłużnika, które wiązać go będą z wierzycielami.

Jakie więc możliwości ma dłużnik w ramach obowiązujących w Polsce przepisów prawa? Które postępowanie będzie właściwe dla konkretnego dłużnika?

1. Postępowanie o Zatwierdzenie Układu

Postępowanie o zatwierdzenie układu jest pozasądowym rodzajem postępowania restrukturyzacyjnego i mogą z niego korzystać tylko takie przedsiębiorstwa, których suma wierzytelności spornych, uprawniających do głosowania nad układem, nie przekracza 15% wszystkich wierzytelności.

W tym rodzaju postępowania, przedsiębiorca, który wpadł w problemy finansowe, zawiera umowę bezpośrednio z doradcą restrukturyzacyjnym, który w tym rodzaju postępowania jest jednocześnie nadzorcą układu. Ten rodzaj postępowania wchodzi w etap sądowy dopiero wraz ze złożeniem wniosku o zatwierdzenie układu.

Do czynności nadzorcy układu, należy w szczególności: sporządzanie wspólnie z dłużnikiem planu restrukturyzacyjnego, przygotowywanie wspólnie z dłużnikiem propozycji układowych, sporządzenie spisu wierzytelności oraz spisu wierzytelności spornych, współpraca z dłużnikiem w zakresie sprawnego i zgodnego z prawem zbierania głosów przy zachowaniu praw wierzycieli, a także złożenie sprawozdania o możliwości wykonania układu. Ponadto w ramach sprawowanego nadzoru nadzorca układu może kontrolować czynności dłużnika dotyczące jego majątku, a także przedsiębiorstwo dłużnika, w tym także sprawdzać czy mienie dłużnika, które nie stanowi części przedsiębiorstwa, jest dostatecznie zabezpieczone przez zniszczeniem lub utratą.

W postępowaniu o zatwierdzenie układu zawartego w trybie samodzielnego zbierania głosów, prawo nie chroni dłużnika na etapie przygotowywania wniosku i głosowania wierzycieli nad układem. Co istotne, w tym rodzaju postępowania dłużnik zachowuje pełnię dysponowania własnym majątkiem.

Po ustaleniu dnia układowego, wierzyciele oddają głosy za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowania sądowe, w którym nadzorca sądowy zamieszcza kartę do głosowania. Nadzorca układu zawiadamia za pośrednictwem operatora pocztowego, wierzycieli o sposobie głosowanie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Układ jest przyjęty, gdy za jego przyjęciem wypowie się większość wierzycieli uprawnionych do głosowania nad układem, mających łącznie co najmniej dwie trzecie sumy wierzytelności uprawnionych do głosowania.

Wartym podkreślenia jest fakt, że od 1 grudnia 2021 roku, prawo daje możliwość obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego w trybie  Postępowania o Zatwierdzenie Układu. W konsekwencji daje to możliwość ochrony dłużnika w trakcie postępowania. Istotnym minusem prowadzenia restrukturyzacji w ramach znowelizowanej wersji Postępowania o Zatwierdzenie Układu jest ingerencja Doradcy Restrukturyzacyjnego w zarządzanie przedsiębiorstwem, która polega na tym, że Doradca Restrukturyzacyjny wydaje zgodę na czynności przekraczające działania zwykłego zarządu.

Dłużnik w terminie do wniesienie zażalenia na postanowienie o odmowie zatwierdzenia układ albo w terminie siedmiu dni od umorzenia postępowania w przedmiocie rozpoznania wniosku o zatwierdzenie układu może złożyć uproszczony wniosek o otwarcie postępowania sanacyjnego lub uproszczony wniosek o ogłoszenie upadłości.

2. Przyspieszone Postępowanie Układowe

W tym rodzaju postępowania ingerencja organów sądowych jest  większa, niż w omawianym wcześniej Postępowaniu o Zatwierdzenie Układu. Przykładowo, Sąd może uchylić, w określonych przypadkach, zarząd własny dłużnika i ustanowić zarządcę przedsiębiorstwa dłużnika. Co do zasady Przyspieszone Postępowanie Układowe pozwala dłużnikowi zachować zdolność do dokonywania czynności w granicach zwykłego zarządu, a ochrona przed wierzycielami ograniczona jest do wierzytelności objętych układem. W Przyspieszonym Postępowaniu Układowym nadzorca sądowy powoływany jest przed sąd, który bierze pod uwagę liczbę spraw, w których osoba posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego pełni funkcję nadzorcy sądowego lub zarządcy w innych postępowaniach restrukturyzacyjnych lub syndyka w postępowaniach upadłościowych, a także jej doświadczenie i dodatkowe kwalifikacje.

Z dniem otwarcia Przyspieszonego Postępowania Układowego mienie służące prowadzeniu przedsiębiorstwa oraz mienie należące do dłużnika stają się masą układową. Po otwarciu Przyspieszonego Postępowania Układowego dłużnik musi udzielać sędziemu - komisarzowi i nadzorcy sądowemu wszelkich potrzebnych wyjaśnień, powinien udostępniać dokumenty dotyczące jego przedsiębiorstwa oraz majątku, a także powinien umożliwić nadzorcy sądowemu zapoznanie się z przedsiębiorstwem dłużnika, w szczególności z jego księgami rachunkowymi.

Istotną cechą Przyspieszonego Postępowania Układowego jest fakt, że od dnia otwarcia tego postępowania do dnia jego zakończenia albo uprawomocnienia się postępowania o umorzeniu przyspieszonego postępowania układowego wypowiedzenie przez wynajmującego lub wydzierżawiającego umowy najmu lub dzierżawy lokalu lub nieruchomości, w których prowadzone jest przedsiębiorstwo dłużnika, bez zezwolenia rady wierzycieli, jest niedopuszczalne. Powyższe dotyczy również umów kredytu w zakresie środków postawionych do dyspozycji kredytobiorcy przed dniem otwarcia postępowania, a także leasingu, ubezpieczeń majątkowych, umów rachunku bankowego, umów poręczeń, umów obejmujących licencje udzielone dłużnikowi, gwarancji lub akredytyw wystawionych przed dniem otwarcia Przyspieszonego Postępowania Układowego.

To, który z powyższych rodzajów restrukturyzacji wybrać, zależy od tego czy dłużnik potrafi porozumieć się ze swoimi wierzycielami, czy też dla wzmocnienia i uwiarygodnienia propozycji układowych potrzebuje sądowego zgromadzenia wierzycieli.

Należy przy tym pamiętać, że zarówno Postępowanie o Zatwierdzenie Układu jak i Przyspieszone Postępowanie Układowe może być wybrane przez dłużnika jako forma prowadząca do oddłużenia tylko jeśli suma wierzytelności spornych jest niższa niż 15% ogóły wierzytelności.

Dwa kolejne rodzaje postępowań, to Postępowanie Układowe i Postępowanie Sanacyjne.

3. Postępowanie Układowe

Postępowanie układowe w większości aspektów bliźniacze jest do Przyspieszonego Postępowania Układowego. 

Postępowanie układowe przewiduje: ochronę dłużnika przed wierzycielami układowymi oraz procedurę ustalania spisu wierzytelności. Postępowanie to jest dopuszczalne dla dłużników którzy mają spór z wierzycielami przekraczającymi 15% ogólnej sumy sumy wierzytelności.

Zarówno postępowanie Układowe jak  Przyspieszone Postępowanie Układowe nakładają zakaz wszczynania nowych postępowań egzekucyjnych oraz zawieszają trwające. Powyższe dotyczy jedynie wierzytelności objętych układem.

4. Postępowanie sanacyjne

Postępowanie sanacyjne ma na celu przeprowadzenie działań faktycznych i prawnych, które doprowadzić mają przedsiębiorstwo do uzdrowienia sytuacji finansowej. W tym postępowaniu dłużnik uzyskuje szeroką ochronę przed egzekucją. Dochodzi w nim do zawieszenia wszystkich postępowań egzekucyjnych i zakazu wszczynania nowych, a zakaz ten dotyczy również wierzycieli zabezpieczonych rzeczowo. Co jednak istotne, z punktu widzenia dłużnika, traci on prawo zarządu nad przedsiębiorstwem. Zarząd nad przedsiębiorstwem przejmuje, wybierany przez Sąd, zarządca, a z dniem otwarcia postępowania sanacyjnego, całe mienie służące prowadzeniu przedsiębiorstwa oraz mienie należące do dłużnika stają się masą sanacyjną. Postępowanie sanacyjne łączy w sobie cechy postępowania upadłościowego i układu, z tego względu, że prowadzi do zawarcia układu z wierzycielami, ale z wykorzystaniem instrumentów typowych dla postępowania upadłościowego, tj. odebrania zarządu dłużnikowi, pełnej ochrony przed wierzycielami, możliwości zbywania majątku zbędnego, a także możliwości odstępowania od umów wzajemnych. Postępowanie sanacyjne powinno trwać nie dłużej niż 12 miesięcy.

Co dalej?